Czy przepisy określają jak ustalić cenę udziałów w spółce?

Przepisy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz osób prawnych wskazują, w jakich przypadkach cena nie może być znacznie niższa od wartości rynkowej zbywanego mienia. Dotyczy to sprzedaży np. nieruchomości, udziałów w spółkach mających osobowość prawną ( także w przypadku ich zbycia w celu umorzenia), praw majątkowych i papierów wartościowych. Zgodnie z przepisami wartość rynkową określa się biorąc pod uwagę ceny rynkowe, stosowane w obrocie podobnymi rzeczami lub prawami, przy czym szczególnie należy uwzględnić stan i stopień zużycia przedmiotu sprzedaży, a także okoliczności, czyli czas i miejsce zbycia. Wyjątkowo problematyczne jest zastosowanie tej reguły w spółce w przypadku zbywania udziałów  w celu ich umorzenia. Istotne jest aby cena nie odbiegała w sposób znaczny od wartości rynkowej.

Organy podatkowe mogą poddać daną transakcję badaniu, gdyż wiążą się z nią skutki zaniżenia wartości rynkowej. Jeżeli w ocenie fiskusa bez uzasadnionej przyczyny, cena zbycia w znacznym stopniu będzie zaniżona, to może zostać wszczęta ustawowa procedura. W pierwszej kolejności jest to wezwanie stron umowy do zmiany zawartej w niej kwoty (zmiany umowy) lub przedstawienia przyczyn uzasadniających cenę. Organ skarbowy nie może podjąć dalszych kroków, jeśli wcześniej podatnik nie został wezwany do złożenia wyjaśnień. Ponadto organ ma obowiązek ocenić podane przez podatnika przyczyny. Jeżeli fiskus uzna powody za zasadne, to umorzy postępowanie. Zatem podatnik powinien podać racjonalne uzasadnienie ustalonej przez strony wartości transakcji.

Natomiast, w przypadku braku odpowiedzi ze strony podatnika, bądź nie podania przez niego przyczyny lub niedokonania zmiany ceny, organy podatkowe mają prawo powołać biegłych i w ten sposób określić uzyskany przychód z tego tytułu. Oznacza to, iż w interesie podatnika leży złożenie wyjaśnień. Dodatkowo przepisy przewidują, że zbywający ponosi koszty pracy biegłych, jeżeli wartość przez nich określona będzie odbiegać co najmniej o 33% od ceny ustalonej przez podatnika.